Ölüler Evinden Anilar

Dostoyevskinin ölüm cezasi Car tarafindan son anda bagislanmis ve hafifletilerek dört yillik kürek mahkmiyetiyle baslayan bir askerlik hizmetine cevrilmistir. Büyük yazarin cezasi süresince yasadiklari, tanistigi insanlar ve biriktirdigi hikayeler Ölüler Evinden Anilar isimli bu otobiyografik romana temel seklini verecektir. Diri diri mezara gömülmüs hayatlarin, yalnizca ayaklarindakilerden degil ruhlarindaki prangalardan kurtulmaya calisan mahkmlarin hikayeleri; ezilmisligin, mücadelenin, bencilligin, dislanmisligin, yalnizligin ve onlari ayakta tutan en önemli seyin, umudun kanitidir adeta. Leyla Senerin Rusca orijinalinden eksiksiz cevirisiyle Dostoyevski hicbir zaman Ölüler Evinden Anilarin sadece kendi hikayesi olmadigina ikna edememistir insanlari. 1876 yilinda, söyle yakinir bu durumdan Ölüler Evinden Anilari on bes yil önce, kurgusal bir karakterin, karisini öldürmekle suclanan bir adamin adina yazdim. Bir ayrinti olarak eklemeliyim ki, o zamandan bu yana -bugün bile- insanlar karimi öldürmek sucuyla sürgün edildigimi düsünüyorlar. Ölüler Evinden Anilari geleneksel bir kurgusal metin olarak degerlendirmek mümkün degildir. Dostoyevski daha cok Suc ve Ceza, Karamazov Kardesler gibi son dönem isleriyle taninmasina ragmen, Tolstoy bu eseri onun en büyük basarisi olarak kabul eder.