Racjonalnosc i komunikacja

Celem niniejszej ksiazki jest ukazanie filozoficznych podstaw, na ktorych wspiera sie teoria komunikacji Habermasa. Istote teoretycznego zamyslu tworcy Teorii dzialania komunikacyjnego nalezy, jak sie zdaje, ujac w kategoriach zmiany paradygmatu, o czym zreszta przekonany jest sam jej autor. Nie chodzi przy tym o to, by poslugiwac sie tym wieloznacznym terminem w jakims bardzo mocnym sensie, co mogloby zostac uznane za podejrzana i goloslowna deklaracje zasadniczych zmian w obrebie filozoficznego dyskursu. Uzywanie terminu paradygmat jest zasadne z kilku powodow. Po pierwsze, chodzi o wyrazne uwypuklenie odejscia od tradycji filozofii swiadomosci. Po drugie - o wskazanie, ze szczegolowa i zarazem krytyczna analiza zlozonych relacji pomiedzy podmiotami zycia spolecznego wymaga zasadniczo nowego podejscia. Po trzecie wreszcie, komunikacyjna teoria racjonalnosci, laczaca dwa dobrze juz ugruntowane w naukach spolecznych paradygmaty - systemowy oraz Lebenswelt, wskazujac na fundamentalne znaczenie racjonalnosci komunikacyjnej, wyznacza ramy konceptualne nowej teorii dzialania, na tyle odmiennej od swych poprzedniczek, ze mozna tu mowic o zmianie paradygmatu. Dzialanie, mowiac najogolniej, w komunikacyjnie ustrukturowanym wymiarze intersubiektywnosci przestaje byc dla podmiotow dzialaniem w oparciu o wlasny tylko swiat wewnetrzny, lecz czerpie pojecia, sensy, cele, motywacje i wyobrazenia z obszaru wspolnego wszystkim istotom uspolecznionym. Tomasz Maslanka